2023
Inhoudelijk verslag 2023 Stichting Topaze
Inleiding
2023: het derde jaar dat Topaze onderdeel is van de periode van het Kunstenplan/Meerjaren subsidie kunst & cultuur. Dit is het inhoudelijk verslag van 2023, sommige van de projecten en activiteiten zijn voortzetting van eerdere activiteiten of meerjarige projecten. De kernwaarden, doelen en aanpak blijven in die projecten
meebewegen met actuele ontwikkelingen. Het verslag bevat hierdoor ook herhalingen van eerdere verslagen, aangevuld met actuele informatie en aantallen.
De impact van de pandemie periode gonst nog wat na, de uitdaging blijft het vasthouden van deelnemers aan georganiseerde activiteiten en geplande kunstprojecten lopen uit. Vanuit de Haagse scholen is er gelukkig weer vraag naar workshops, het culturele veld is weer tot leven gekomen.
In 2023 staan de projecten “Super Scorro Transvaal”(cultuureducatie) en “Haagse praatjesmakers en schatgravers” (cultuurparticipatie) centraal, daarnaast organiseert Topaze open inloopochtenden en creatieve activiteiten voor wijkbewoners.
In 2023 heeft Topaze haar doelen bereikt en veel activiteiten gerealiseerd voor jongeren en volwassenen divers van leeftijd en culturele achtergrond. De deelnemers aan activiteiten zijn trots op hun werk en de stappen die zij maken, Topaze is trots op hen!
Trots; wijkbewoners en jongeren trots op hun werk.
Positionering Stichting Topaze
Periode 2021-2022
Topaze is een culturele instelling met een wijkgericht aanpak, die zich richt op cultuureducatie en
cultuurparticipatie. Topaze bereikt inwoners van Den Haag divers van leeftijd en sociaal maatschappelijke positie die niet vanzelfsprekend met kunst & cultuur in aanraking komen.
Topaze heeft de wijkgerichte aanpak in 2023 doorgezet, vanuit het hart in de wijk Transvaal. Vanaf straatniveau dicht bij de mensen verspreidend van de wijk, naar andere wijken en uiteindelijk met een bereik die zich
verspreidt door de stad Den Haag. Aanvulling 2023
In 2023 is de wijkgerichte aanpak doorgezet, Topaze is aanwezig bij wijkbijeenkomsten en onderhoudt contact met wijkorganisaties als de Paardenberg, Wijkz, Lokaal, Julianaplaza en contactpersonen vanuit de wijk zoals
gemeentelijke ambtenaren, leraren, ouderen- en jongerenwerkers en de wijkpolitie.
Het starten van de werkplaats in de wijk Transvaal is een bewuste keuze, juist daar waar weinig aanbod is op gebied van kunst & cultuur. Topaze gebruikt Transvaal als een positief imago in haar projecten.
Impressie van de werkplaats waar iedereen gemoedelijk naast elkaar aan de slag gaat
Activiteiten in 2023 Cultuurparticipatie
In 2023 Topaze heeft 168 (overige)activiteiten georganiseerd waar totaal 908 deelnemers aan hebben geparticipeerd.
Creatief Actief @ Kunstencentrum Transvaal
Een voortzetting van de open inloopochtenden voor seniore wijkbewoners, jongvolwassenen en schoolverlaters.
De bedoeling is deze doelgroep te activeren, eigen expressie te laten onderzoeken en hen uit een sociaal
isolement proberen te halen. De laagdrempelige activiteiten zijn voor iedereen toegankelijk en gratis. Het doel van deze activiteiten is de cultuurparticipatie te vergroten voor juist diegene die niet makkelijk vanuit zichzelf in
aanraking komen met kunst & cultuur. Iedereen kan mee doen en zijn eigen expressie onderzoeken.
Op het moment dat de wijkbewoners aan de slag gaan zijn de jongeren (geplaatst via een samenwerking met de praktijkschool in de wijk de Einder) ook aanwezig. De wijkbewoners en de jongeren ontmoeten elkaar. Leren
elkaar kennen en zijn nieuwsgierig naar elkaar. Ze bekijken elkaars werk en geven elkaar complimenten en
inspireren ze elkaar. In de werkplaats heerst een informele familiaire sfeer. Jongeren en senioren; zij voelen zich welkom en thuis. De werkplaats is een belangrijke ontmoetingsplek voor de deelnemers geworden. Er ontstaat
verrassend werk van een groep nieuwe kunstenaars, die soms zich op pas op latere leeftijd ontwikkelen. Sommige senioren hebben nooit iets met hun creativiteit gedaan en komen erachter dat ze een gave hebben om te
schilderen en tekenen.
In 2023 is het jaarprogramma aan activiteiten voortgezet, van maart t/m december 2023. Januari en februari 2023 waren een overbrugging in afwachting van start van het project (en toekenning van de benodigde subsidie).
Topaze heeft dit opgevangen door gedeeltelijk de deelnemers te laten participeren aan het lopende kunstproject over immaterieel erfgoed en het bedrag ad € 2.179,80 is ingezet (kenmerk ABBA/VL/27225; ABBA/VS/11580) om de kosten van deze 2 maanden aan activiteiten (ad € 4.200,--) op te vangen.
De activiteiten bestonden uit de open inloopochtenden (4 ochtenden per week), exposities en excursies en
samenkomsten. De activiteiten zijn ondersteund door het Lang Leve Kunst Fonds en vanuit de subsidie ‘Samen sociaal en vitaal’.
Een creatieve safe place waar iedereen welkom is en ruimte krijgt de eigen expressie te ontdekken.
Exposities en excursies zijn een belangrijk onderdeel van het jaarprogramma. Topaze hecht veel waarde aan kennisverspreiding over kunst & cultuur vanuit dat oogpunt zijn net als in voorafgaande jaren diverse excursies georganiseerd. De kunstenaars kiezen samen met de deelnemers een expositie of activiteit die dat moment relevant is of bij een lopend project past. Zowel de jongeren als de senioren komen uit zichzelf (bijna) nooit in een museum of zelfs een ander stadsdeel. Door samen op stap te gaan leren zij anders te kijken naar kunst en doen zij inspiratie op voor hun eigen werk.
In 2023 zijn 8 excursies georganiseerd naar het Mauritshuis, het Kunstmuseum, World of Graffiti en de Galerij. Verder zijn uit eigen initiatief stadswandelingen en bezoek aan exposities van kunstenaars georganiseerd.
Met de hele bende op stap van stadswandeling tot bezoek musea
Tevens wordt voor exposure gezorgd in 2023 zijn in totaal 11 exposities en 2 open avonden georganiseerd. Nieuw in 2023 zijn de exposities in bibliotheek Schilderwijk.
De exposities zijn altijd laagdrempelig te bezoeken, zoals de 4 exposities in bibliotheek Transvaalkwartier en bibliotheek Schilderswijk. In een buurtinloopcentrum op het Kaapse Plein hangt tevens werk van de deelnemers. De deelnemers zijn trots op dat het werk geëxposeerd wordt. De exposities in bibliotheek Transvaalkwartier zijn vlakbij de Haagse markt waardoor zij regelmatig gaan kijken met vrienden en familie. Voor de exposities wordt een samenkomst in de werkplaats georganiseerd, in eigen sociale media en wijkgerichte websites wordt informatie verstrekt over de exposities.
Exposities; in bibliotheek Transvaalkwartier, buurtpunt Kaapse Plein en bibliotheek Schilderswijk
Conclusie cultuurparticipatie en impact op de wijk Transvaal
Door realisatie van het project en voortzetten van de activiteiten hebben meer mensen actief geparticipeerd aan verschillende activiteiten op het gebied van kunst & cultuur. De deelnemers ontwikkelen zich op creatief gebied en komen graag naar de werkplaats. Dit past bij de doelstelling kunst & cultuur bereikbaar te maken voor
iedereen. Door de activiteiten en projecten ontstaat een community in een ongedwongen familiaire setting. De
deelnemers steunen elkaar ook buiten de activiteiten of uitval door ziekte, gaan met elkaar op stap. Tijdens een open avond wordt er met elkaar gegeten, waarbij dit jaar ook een jongere spontaan aanwezig was. Deelnemers nemen familie mee naar een open avond. Iedereen leert elkaar kennen en de ‘community’ wordt steeds groter. Het ontstaan van deze community wordt langzaam ingebed/ een belangrijk onderdeel in de organisatie van Topaze. De werkplaats en de activiteiten hebben een toegevoegde waarde in de wijk Transvaal.
Kunstwerken voor het project Haagse praatjesmakers en schatgravers over immaterieel erfgoed.
Haagse praatjesmakers en schatgravers
In 2023 hebben jongeren en wijkbewoners werk gemaakt voor het lopende kunstproject over immaterieel erfgoed ‘Haagse praatjesmakers en schatgravers’.
Het project is gericht op actieve cultuurparticipatie en de deelnemers zijn divers van leeftijd en culturele achtergrond. De deelnemers worden uitgedaagd onderzoek te doen en een kunstwerk te maken dat te maken heeft met ieders unieke identiteit, de waarden en gewoontes doorgegeven vanuit voorouders en eigen unieke skills; het eigen immaterieel erfgoed. Door samen met de deelnemers onderzoek te doen naar familieverhalen, rituelen en voorouders leren de deelnemers en de kunstenaars meer over elkaar.
Onderdelen van de verhalen, gebruiken en herinneringen worden geïnventariseerd en deze onderdelen worden samengevoegd in een eigen kunst(kast)werk.
Het cultuurparticipatie project wordt ondersteund door het Fonds voor Cultuurparticipatie.
Door de nasleep van de pandemie loopt dit project langer door en dit is eigenlijk een positieve ontwikkeling aangezien diverse groepen en scholen aanhaken die dit onderwerp interessant vinden en mee willen doen aan het project. De verwachting is dat het project zal doorlopen tot najaar 2024. Het project bestaat uit een uitgebreid activiteitenprogramma met workshops, samenkomsten, excursies en wordt afgesloten met een grote expositie.
Activiteiten in 2023 Cultuureducatie
In 2023 heeft Topaze 186 schoolgebonden lessen gerealiseerd waar 787 deelnemers aan hebben meegedaan. Het meerjarige cultuureducatieproject ‘Super Scorro Transvaal’ loopt door tot de zomerstop in 2025. Daarnaast heeft Topaze workshops gerealiseerd voor Hofstede Pro, het Mariscollege, de Haagse Hoge School en De la Reyschool.
Super Scorro Transvaal
Het cultuureducatie project “Super Scorro Transvaal” wordt ondersteund door het Fonds voor Cultuurparticipatie en voor 3 schooljaren is een samenwerking aangegaan met praktijkschool De Einder Pro. Topaze werkt al meer dan 10 jaar samen met De Einder. De samenwerking heeft tot diverse cultuureducatie projecten geleidt als “Comic!” en “Transartexpress”, leerlingen van de school hebben afgelopen jaren meegewerkt aan diverse
kunstprojecten van Topaze.
Het project laat bovenbouw leerlingen een kunststage lopen bij Topaze, waar zij kennis maken met diverse
creatieve technieken en ruimte biedt hun eigen expressie te vormen. Tevens begeleiden bovenbouwleerlingen onderbouwleerlingen in het ‘Buddy project’ waar zij de net geleerde vaardigheden doorgeven en samen aan de slag gaan. Daarnaast worden exposities en excursies voor en met de jongeren georganiseerd. Topaze richt zich voornamelijk op het voortgezet onderwijs met name op jongeren van praktijkscholen.
Grafische vaardigheden als lino drukken en zeefdrukken zijn een vast onderdeel van het aanbod in het cultuureducatie project Super Scorro Transvaal
De Einder is een kleinschalige school waar elke leerling zijn eigen persoonlijke leerroute volgt en de leerlingen niet alleen uit boeken leren maar ook door veel te doen. Topaze kent de leerlingen goed en heeft een eigen aanpak en lesprogramma ontwikkeld voor de leerlingen. Na een periode van gemiddeld 10-12 weken kunnen zij een
stagecertificaat behalen en wordt het werk geëxposeerd op de school tijdens de ouderavond. De leerlingen komen niet vanzelfsprekend in aanraking met kunst & cultuur vanuit hun persoonlijke situatie of hun leefomgeving. De leerlingen zijn niet nog lang in Nederland, kampen met taal/leerachterstand of met hun
persoonlijke situatie. Zij ervaren dat er veel wordt neergekeken op hun niveau; het praktijkonderwijs waardoor zij onzeker en ongemotiveerd raken.
Middels het lesprogramma maken de leerlingen stap voor stap kennis met diverse kunstdisciplines en
bijbehorende tools. Het programma is met name gericht op beeldende kunst en grafiek met onderdelen als tekenen en schilderen, lino drukken, zeefdrukken, papierkunst, streetart en ruimtelijk werken met hout en afvalmaterialen. Gaandeweg groeit hun zelfvertrouwen en raken zij vertrouwd in de werkplaats en met de materialen en mogelijkheden, voelen zij zich vrij en komen zij met eigen ideeën.
Door het buddy project leren de bovenbouwleerlingen hun geleerde vaardigheden door te geven en verantwoordelijk te zijn voor hun opdracht, assistent meester/juf zijn van de kunstenaars.
erop uit met de jongeren graffiti op de vrijplaats Zuiderpark en naar musea
Zoals eerder beschreven hecht Topaze waarde aan kennisverspreiding over kunst & cultuur. Vanuit dat oogpunt gaan leerlingen mee op excursie naar musea en exposities. Tevens zijn de jongeren apart erop uitgegaan naar voor hun relevante activiteiten en exposities/happenings.
2023 Digitale Vaardigheden, een nieuw onderdeel van het project is om samen met de jongeren onderzoek doen naar creatieve digitale mogelijkheden als onderdeel van het project ‘Analoog versus digitaal en digitaal versus analoog’, ondersteund door de Cultuurschakel. Topaze onderzoekt welke tools jongeren kunnen gebruiken om digitale creatieve skills te ontwikkelen, waarbij de eigen creativiteit het uitgangspunt is.
2023 Exposities op de school en uitreiking certificaten
Een belangrijk onderdeel van Super Scorro Transvaal zijn de exposities op de school aan het einde van een
stageperiode. Voor de exposities worden ook ouders en andere geïnteresseerden uitgenodigd en de leerlingen krijgen een stagecertificaat.
Samenwerking met praktijkonderwijs Hofstede Pro
In 2023 heeft Hofstede Pro wederom een aanvraag bij Topaze ingediend voor een serie workshops die als resultaat een permanent kunstwerk voor de school opleverden. Thema’s als de stad Den Haag, Mondriaan, Escher en Het meisje met de parel zijn verwerkt in het grote kunstwerk.
Haagse Hoge School (HHS)
In 2023 heeft de HHS 2x workshops aangevraagd bij Topaze gerelateerd aan de thema’s van de school; ‘het Kick off Kracht project’ en ‘de Verrijkingsweek’. De opgegeven thema’s van de HHS passen goed bij het lopende kunstproject over immaterieel erfgoed waardoor de werken een plek krijgen in het project ‘Haagse praatjesmakers en schatgravers’.
Mariscollege workshop dag in het kader van CKV; Cultureel zelfportret
Voor de Cultuurschakel heeft Topaze in het kader van het CKV voor het Maris college een serie workshops uitgevoerd voor het culturele zelfportret.
Primair Onderwijs
In de prestatiegegevens 2023 heeft Topaze 2 activiteiten voor 60 deelnemers opgenomen.
In 2023 heeft Topaze een workshop met 2 activiteiten gegeven op de basisschool de la Reyschool, over
papierkunst: papier marmeren en een kunstportret tekenen. De leerlingen die aanwezig waren in de werkplaats zijn meegegaan als begeleider. Totaal zijn hier 20 leerlingen primair onderwijs mee bereikt.
Het uiteindelijke bereik is hierdoor lager dan ingeschat. In de originele raming waren er géén activiteiten voor het primair onderwijs opgenomen. De aantallen in de aangepaste raming zijn ontstaan door een samenwerking met een buurthuis en scholen uit de wijk. In 2021 was namelijk een zomeractiviteit gerealiseerd. De aanvragen eind 2022 en 2023 hebben geleid tot workshops voor primair onderwijs in 2024. De prioriteit van Topaze blijft
cultuureducatie voor het voortgezet onderwijs.
Workshop opening Kaapse Plein ( bereik 125 kinderen leeftijd primair onderwijs)
Topaze heeft wel een workshop voor kinderen in de wijk voor de opening van het Kaapsplein uitgevoerd
in opdracht van de gemeente Den Haag. Meerdere basisscholen uit de wijk waren aanwezig met hun leerlingen, de workshop was in de vrije tijd, namelijk een woensdagmiddag tot begin van de avond.
Conclusie Topaze en cultuureducatie
Cultuureducatie is de basis van het cultuureducatieaanbod van Topaze. Door de toekenning van het project ‘Super Scorro Transvaal’ met een looptijd van 3 schooljaren heeft deze cultuureducatie een vaste plek gekregen. De
samenwerking met de praktijkschool in de wijk zorgt voor een vergroting van participatie van jongeren die weinig in aanraking komen met kunst en cultuur. De kunstenaars van Topaze spelen in op de belevingswereld van de
jongeren en passen het aanbod vaak hierop aan. Actuele topics en ontwikkelingen worden besproken en nieuwe technieken en tools worden onderzocht zoals de ontwikkeling van digitale creatieve technieken.
De kunstenaars signaleren dat de actieve participatie van de jongeren hun weerbaarder maakt en hun zelfvertrouwen groeit.
De Nota Cultuureducatie en de inspanningen van Topaze op het gebied van cultuuronderwijs
Topaze heeft een plek in de Nota cultuureducatie; Cultuurbegroting 2021/ Meerjarenbeleidsplan; educatie instellingen. Deze plek geeft erkenning en verantwoordelijkheid.
Enkele punten uit de Nota cultuureducatie sluiten perfect aan bij de activiteiten van Topaze
“Toegankelijkheid van kunst en cultuur voor iedereen is een speerpunt in het Haagse cultuurbeleid. En dat begint ermee dat ieder kind in Den Haag toegang krijgt tot cultuur. Daarom is kansengelijkheid, het centrale thema in Haagse Educatieve Agenda’ de rode draad door deze Nota Cultuureducatie.”
“Cultuur voor ieder kind en iedere jongere is onze serieuze ambitie. Om dit ook te bereiken, zetten culturele instellingen, kunstenaars en makers in Den Haag al hun expertise, creativiteit en gedrevenheid in”.
Topaze zet haar projecten en activiteiten om vooral jongeren en kinderen te bereiken en mee te laten doen. Door jaren in het veld te werken heeft Topaze gesignaleerd dat jongeren en kinderen stappen maken en vaardigheden ontwikkelen zoals; samenwerken, oplossingsgericht denken, eigen identiteit ontwikkelen en trots op jezelf zijn. De jongeren zijn het publiek en de kunstenaars van de toekomst.
Topaze onderhoudt contact met de Cultuurschakel (het Haagse kenniscentrum van cultuureducatie) en is
aanwezig op veel van de bijeenkomsten. Tevens volgt Topaze de website van het LKCA om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen op gebied van cultuureducatie.
De toekenning van het Fonds voor Cultuurparticipatie om de samenwerking met de praktijkschool De Einder samen verder te ontwikkelen zorgt ervoor dat meer jongeren intensief kennis maken met kunst & cultuur. Deze jongeren komen niet vanzelfsprekend in aanraking met kunst & cultuur en hebben bovendien een eigen blik op kunst en cultuur. Zij zijn zeer divers, door het project leren zij elkaar kennen, begrijpen en het maakt hen
bovendien weerbaarder. Zij leren zichzelf te uiten. Dit draagt bij aan de inclusiviteit van de maatschappij. Ondanks dat Topaze zich vooral richt op jongeren is contact gelegd met enkele basisscholen in de wijk. Verder werkt Topaze regelmatig samen met de Haagse Hoge School. Op gebied van het MBO heeft Topaze weinig contacten hier liggen wellicht nog kansen.
Het is evident dat cultuureducatie een belangrijk onderdeel is van het programma van Topaze, aangezien dagelijks gelijk aan de schooltijden 6u per dag ingevuld wordt met cultuureducatie voor jongeren
Visie en activiteiten Stichting Topaze op gebied van maatschappelijk draagvlak en samenwerking
Kunst & cultuur toegankelijk en bereikbaar maken voor iedereen is de visie van Topaze en de reden van het realiseren van een programma van activiteiten, projecten en workshops. De werkplaats functioneert als een ‘creatieve safeplace’ toegankelijk voor iedereen.
In 2023 is het Topaze wederom goed gelukt om mensen divers in leeftijd, culturele achtergrond en sociaal maatschappelijke status te bereiken en in aanraking te brengen met kunst & cultuur door
een jaarprogramma vol activiteiten op gebied van cultuureducatie en cultuurparticipatie, excursies, samenkomsten en exposities.
Deelnemers krijgen ruimte voor hun eigen expressie, Topaze brengt ze in beeld en geeft ze een stem. De werkplaats heeft een onmisbare sociaal maatschappelijk functie in de buurt, wijk, stad Den
Haag. De werkplaats en de activiteiten voldoen aan een vraag en behoefte van deelnemers (en
instellingen op gebied van onderwijs, cultuur en sociaalmaatschappelijk werk). Vrijwillgers en stagiaires wisselen elkaar regelmatig af bij Topaze. Exposities, excursies en activiteiten zijn altijd laagdrempelig en breed toegankelijk.
Samen met een leerling aanwezig het bezoek van de Burgermeester en de wethouders aan de wijk in de Vaillant
Samenwerkingen en netwerken
In 2023 zijn verschillende samenwerkingen aangegaan:
-Cultuurschakel DEPO (directie overleg cultuureducatie)
Topaze is onderdeel van deze alliantie met het doel cultuureducatie goed op de kaart te zetten in Den Haag. Het DEPO komt regelmatig bij elkaar en de missie is cultuur toegankelijk maken voor alle Haagse kinderen en
jongeren, zowel binnen als buiten schooltijd. Tijdens de bijeenkomsten worden zaken als budgetuitdagingen en laagdrempelige toegang tot het diverse cultuuraanbod besproken.
DEPO zet zich in voor eerlijke tarieven en gelooft in gelijke kansen voor alle jongeren om zich creatief te
ontwikkelen. Door te streven naar een toegankelijke en rijke culturele omgeving in Den Haag verenigen we niet alleen de gemeenschap, maar ook in de toekomst van de stad Den Haag.
-Cultuurschakel project ‘Digitale cultuureducatie’
Eind 2022 is het project ‘Digitale cultuureducatie’ opgestart en in 2023 heeft Topaze alle bijeenkomsten
bijgewoond en een eindpresentie gegeven. De deelname is voor de Topaze de aanleiding om onderzoek te doen naar creatieve digitale technieken en hoe Topaze dit kan inzetten in het gebruik van mix media. Vandaar dat het project ‘Analoog versus digitaal en digitaal versus analoog’ is opgestart. In dit project onderzoekt Topaze
mogelijkheden om samen met de jongeren digitale creatieve technieken en tools te ontwikkelen als aanvulling op het cultuureducatie aanbod.
-Combinatiefunctionair cultuur
In de zomer van 2023 is aan een gezamenlijk aanvraag gewerkt voor de ‘Combinatiefunctionaris Cultuur’. Met partners de Vaillant, Art-S-Cool, Haags Theaterhuis en Muziekcentrum 1001 nachten is een plan gemaakt om vanaf 2024 een gezamenlijk project te starten m.b.t. de ‘Combinatiefunctionaris Cultuur’. Gezamenlijk zetten deze partners de functie ‘Combinatiefunctionaris Cultuur’ in voor het bereiken van jonge en oudere bewoners van de wijken waar zij actief zijn (Schilderswijk, Transvaal en Laak) met passende programma’s van alle partners en spelen in op hun cultuurbehoefte.
Meedoen, meemaken en ontdekken staan centraal.
-Onderwijsinstellingen
Topaze is een langdurige samenwerking aangegaan met praktijkschool de Einder, een reeks workshops is gegeven op Hofstede Pro, de Haagse Hogeschool, het Mariscollege en de la Reyschool.
-Maatschappelijke instellingen
Als buurthuis de Paardenberg, Keuken van Transvaal en buurtinloop punt Kaapse Plein. Vanuit de Paardenberg wordt incidenteel een nieuwe deelnemer voorgedragen voor de open inloopochtenden. In het buurtinloop punt Kaapse Plein wordt werk geëxposeerd van deelnemers aan de openinloop ochtenden.
Topaze is aanwezig geweest bij diverse netwerken;
-Stadsgesprekken georganiseerd door de Gemeente Den Haag voor het wijkoverleg Transvaal
Topaze was aanwezig op het wijkoverleg om feedback te geven over ervaring in de wijk, te luisteren wat speelt in de wijk en zichtbaar te zijn als culturele instelling.
-Bezoek burgermeester en wethouders aan de wijk in de Vaillant
-Bibliotheek Transvaal; in de wijkbibliotheek organiseert Topaze 2x per jaar een expositie met werk van de deelnemers aan de open inloopochtenden.
-Bibliotheek Schilderswijk; Topaze heeft werk geleverd voor 2 doorgaande exposities in de bibliotheek.
P.R.; bereiken deelnemers en betrekken van de media
Topaze zet zich om zichtbaar en vindbaar te zijn. Regelmatig worden contactpersonen en gemeentelijke ambtenaren als wethouders uitgenodigd voor open avonden en exposities.
Topaze heeft geen moeite de deelnemers te bereiken of te werven, de activiteiten aan een behoefte van de deelnemers. Door mond- op mondreclame nemen zij regelmatig een bekende mee uit hun eigen kring die soms een nieuwe deelnemer wordt.
In 2023 is de Arjen Kapteijns, wethouder Energietransitie, Mobiliteit, Grondstoffen en stadsdeel Centrum langs geweest en Fred Zuiderwijk voor opnames voor ‘Regio TVuitzending ‘FF buurten’.
Bij de exposities wordt informatie verspreid over de activiteiten via flyers en sociale media. Topaze heeft de activiteiten geplaatst op diverse sites zoals;
FB/Instagram topaze/topazedenhaag
eigen site en sociale media https://socialekaartdenhaag.nl/ak-assistance/creatieve-werkplaats-bij-topaze/
sociale kaart Gemeente Den Haag
https://www.transvaaldenhaag.nl/organisaties/5727/stichting-topaze
site van de wijk Transvaal
https://www.cultuurschakel.nl als aanbieder voor jongeren en senioren
https://cloud.infothuistv.nl/s/GKK9W5Bjx2RtWPY interview voor Regio TV
Bezoek culturele instellingen
Zoals beschreven gaat Topaze op eigen initiatief regelmatig op excursie met een gemixte groep van jongeren en senioren naar andere culturele instellingen. In 2023 is het Kunstmuseum (exposities en de wonderkamers), Het Mauritshuis, Galerij Prins Willem V. en The World Of Graffiti bezocht, tevens zijn eigen wandelingen
georganiseerd.
Conclusie voor maatschappelijk draagvlak en samenwerking
Topaze heeft zich in 2023 constant ingezet een zo breed mogelijk publiek te bereiken. Topaze doet
moeite verdieping aan te gaan en ‘verder te kijken’ door zich te zetten voor kennisdeling en ontwikkeling te stimuleren. De werkplaats heeft een onmisbare functie in de wijk Transvaal. De projecten en
activiteiten voldoen aan een vraag en behoefte. Mensen uit de buurt, wijk en stad komen graag naar de werkplaats en voelen zich welkom, het maatschappelijk draagvlak is groot. Tussen Topaze en de
deelnemers ontstaat een nieuwe synergie; een eigen community die elkaar inspireert, stimuleert en ondersteunt.
Visie bedrijfsvoering en cultureel ondernemerschap Stichting Topaze
Bedrijfsvoering en organisatorisch
Onderdeel zijn van het Kunstenplan brengt een verantwoordelijk met zich mee. De verantwoordelijkheid om de jaarverslagen, evaluaties, prestatiegegevens en begrotingen volgens de gehanteerde formats in te leveren voor de gegeven deadlines. Deze verantwoordelijkheid brengt een structuur in de organisatie, meer tijd wordt besteed aan de administratie. De formats worden als een basis naast de huidige boekhouding gelegd. Het proces brengt meer regeldruk en administratielast met zich mee.
De uren die gemaakt worden voor regelzaken als administratie, evaluatie en aanvragen, P.R. en overleg worden bijgehouden. Hierdoor ontstaat overzicht over alle extra organisatie uren die worden gemaakt.
Een uitdaging is om de regeldruk en organisatorische uren goed op te nemen in totale begroting en door te
berekenen. Sommige projecten hebben de looptijd van een kalenderjaar andere lopen gelijk aan een schooljaar, dit zorgt ervoor dat ten tijde van de balans en evaluaties de financiële overzichten goed op orde moeten zijn.
Het is belangrijk dat de organisatie ondanks al deze factoren een goed overzicht heeft op baten en lasten zeker wanneer dit steeds aan verandering onderhevig is. Het opmaken van tussentijdse begrotingen en evaluaties helpt hierbij, al deze stappen zijn onderdeel van het proces om de structuur van de organisatie te verbeteren.
De eigen aanpak van Topaze met ontmoeting tussen verschillende generaties en ruimte voor verhalen van deelnemers
De fair practise code; algemeen
De fair practise is een leidraad en ‘tool’ voor Topaze. De code wordt b.v. ingezet indien een partij een laag tarief of budget hanteert voor uitvoering van workshops of het nalaat uitgevoerde diensten te betalen. De verschillende onderdelen van de code zijn verweven in de Stichting, de een als vanzelfsprekend en de ander minder van toepassing.
Een korte toelichting op de kernwoorden van de code;
-Solidariteit
De structurele ondersteuning vanuit het Kunstenplan geeft zekerheid en minder financiële druk op de kunstenaars. De uitbetaling aan de kunstenaars is stabieler dankzij de nieuwe manier van administreren. Door het meer jaren cultuureducatie project ‘Super Scorro Transvaal’ is een groot deel van de organisatie, uitvoering en financiering ondergebracht bij de Stichting.
Bij samenwerking met andere culturele partners worden elkaars belangen behartigd en gekeken hoe een project de betrokken partijen kan versterken.
-Transparantie
Topaze is transparant in haar bedrijfsuitvoering en tracht de financiële middelen zo goed mogelijk in te zetten voor haar doelstelling; kunst en cultuur bereikbaar te maken voor iedereen. Topaze is een kleine organisatie waardoor de geldstromen overzichtelijk zijn. Diverse factoren hebben invloed op de geldstromen zoals de verschillende
looptijden van projecten per kalenderjaar of schooljaar.
De jaarcijfers (aangevuld met inhoudelijk verslag) worden geplaatst op de website waardoor deze toegankelijk zijn. Kennis en ervaring wordt waar mogelijk gedeeld.
-Duurzaamheid
Topaze zet zich in voor projecten met een lange looptijd, kwaliteit en met continuïteit.
Doorzetten van de continuïteit van projecten waarborgt het positieve effect op deelnemers en de kunstenaars. Bovendien komt dit de verdieping en ontwikkeling van de deelnemers en kunstenaars ten goede. De projecten worden altijd geëvalueerd met betrokken fondsen en indien mogelijk wordt feedback aan de deelnemers
gevraagd.
-Diversiteit
Diversiteit zit in het DNA van Topaze en haar projecten; de deelnemers zijn divers van culturele en etnische
achtergrond, gender, geaardheid, leeftijd, vaardigheden en sociaaleconomische achtergrond. Iedereen is welkom! Topaze zet zich al jaren in kunst en cultuur bereikbaar te maken voor iedereen en heeft de nodige praktijkervaring en kennis in huis om de diversiteit aan mensen te bereiken en mee te laten doen. De activiteiten zijn voor een
breed publiek toegankelijk en laagdrempelig. Bij uitvoering van projecten wordt rekening gehouden met de diversiteit van de deelnemers.
-Vertrouwen
Kwaliteit staat voorop bij Topaze; door rekening houden met verschillende vaardigheden van de deelnemers, het geven van de juiste aandacht en begeleiding en het presenteren van de resultaten (zowel meetbaar of niet
meetbaar). Topaze biedt maatwerk aan en tracht de doelstellingen van de betrokken fondsen en overheidsinstellingen goed uit te dragen en te steunen.
Toevoeging 2023
Topaze volgt ontwikkelingen over de verschillende tarieven in de sector en de codes op de voet om kennis op te doen wat gaande is in de culturele sector. De uitbetaling aan de betrokken kunstenaars is in 2023 stabiel door de zekerheid van meerjarige projecten ‘Super Scorro Transvaal’ en ‘Haagse praatjesmakers en schatgravers’. Dit komt tot uiting in de balans 2023, posten zijn anders dan ingeschat; post diverse inkomsten is door de samenwerking met een praktijkschool hoger dan ingeschat. Het totaal van de post beheerlasten personeel is hoger dan begroot, nieuw is de post trainingen en organisatie uren. Het totaal van de post activiteiten lasten personeel is hoger als
begroot, wat aangeeft dat er meer uitbetalingen worden gedaan zoveel mogelijk conform de fair practice code.
Cultureel ondernemerschap
Het cultureel ondernemerschap is een uitdaging en bestaat uit het vinden van ondersteuning door passende fondsen, samenwerkingen met partijen en veel netwerken.
In 2023 heeft Topaze contacten gelegd met fondsen, overheidsinstellingen en instanties zoals gemeente Den Haag,
PEP, Lang Leve Kunstfonds, F1818, het Fonds voor Cultuurparticipatie, het LKCA en de Cultuurschakel die mogelijkheden bieden in begeleiding en ondersteuning.
Topaze heeft gewerkt aan zichtbaarheid in de wijk en in de stad door actie te ondernemen op websites gericht hierop zoals Wijkconnect Transvaal, de Ooievaarspas, Cultuurschakel tot de Sociale kaart. De sociale media en website worden ingezet om informatie over de activiteiten en projecten te verspreiden. In het overleg met het bestuur en boekhouder is structuur gebracht. Topaze is actief, aanwezig op relevante bijeenkomsten en
onderneemt stappen op al deze gebieden die onderdeel zijn van het cultureel ondernemerschap. Nagestreefde doelen en de bereikte resultaten
In 2023 is de financiering rond gekregen om de nagestreefde doelen te realiseren; kunst & cultuur bereikbaar te maken voor iedereen. De projecten en activiteiten voor dit doel zijn uitgevoerd; de bereikte resultaten sluiten aan op de financiële resultaten.
Een aantal projecten loopt langer door als gevolg van de nasleep van de pandemie periode.
De budgetten hiervoor, inhuur expositieruimte, op- en afbouw, reis- en transportkosten zijn minder aangesproken. Het meerjarige cultuureducatie project ‘Super Scorro Transvaal’ loopt door in 2023. De toegekende subsidies voor de projecten zorgen voor een verhoging van de baten, kosten en vergoeding kunstenaars.
Topaze is gewend aan de uitdaging om met weinig middelen en goed hergebruik toch resultaten te boeken, vandaar dat een scherp inkoopbeleid gehanteerd wordt.
Visie, doelstellingen en activiteiten op gebied van diversiteit en inclusie
Algemeen
Zoals beschreven is de diversiteit en inclusie van publiek, programma en partners een vanzelfsprekend onderdeel van het handelen van Topaze. Het ontbreken van de diversiteit en inclusie in de culturele sector is een van de
triggers geweest om in 2008 een stichting op te richten.In die periode werd door derden het inzetten van culturele activiteiten voor inclusie door Topaze vaak gezien als te sociaal maatschappelijk.
Vandaar dat Topaze vanaf de grond, op straat en wijkniveau en vanuit scholen actief activiteiten heeft gerealiseerd voor een zeer divers publiek. Hierdoor hebben de kunstenaars waardevolle kennis en ervaring opgedaan. De
werkplaats is inmiddels een safe place voor veel deelnemers, divers in leeftijd, culturele achtergrond, gender, geaardheid, gezondheid, inkomen, enz. Dit maakt Topaze een waardevol kenniscentrum vol praktijkervaring.
Tussen de deelnemers en de kunstenaars ontstaat een eigen community, de Topaze familie
Code Diversiteit
Korte toelichting op de 4 P’s van de code diversiteit;
-Programma.
Het jaar programma met activiteiten en projecten is inclusief, toegankelijk en laagdrempelig.
De activiteiten zijn gratis, houden rekening met de behoeften en vaardigheden van de deelnemers. De open inloopochtenden zijn hier een voorbeeld van; iedereen is welkom en kan mee doen.
Expositie worden in openbare ruimtes georganiseerd toegankelijk voor iedereen.
-Publiek
Het publiek dat bereikt wordt door b.v. de exposities is breed en divers.
-Partners
Partners waarmee wordt samengewerkt zijn zeer divers van praktijkscholen waar een grote diversiteit aan jongeren naar school gaan, buurtorganisaties die zich inzetten voor kwetsbare wijkbewoners tot jongeren- of ouderenwerkers die individueel een persoon voordragen voor deelname aan een activiteit.
-Personeel
Topaze heeft geen personeel in dienst, regelmatig draaien stagiaires en vrijwilligers voor een periode mee, zij zijn divers van opleiding, culturele achtergrond en niveau. Topaze realiseert haar doelstelling kunst & cultuur
bereikbaar te maken voor iedereen door het gerealiseerde programma vol activiteiten en projecten zoals boven beschreven.
De diversiteit aan deelnemers groeit, dagelijks wordt kennis opgedaan over de culturele diversiteit van de stad Den Haag. In de werkplaats ontstaan verrassende ontmoetingen, gesprekken en werk. De deelnemers, kunstenaars en betrokken partners leren van elkaar. Topaze draagt bij aan inclusie van het culturele veld van de stad.
Toevoeging 2023
In 2023 is Topaze erin geslaagd de visie op gebied van diversiteit en inclusie voort te zetten. Topaze heeft bewust gekozen om te opereren vanuit de wijk Transvaal, een wijk waar de bevolkingssamenstelling zeer divers is, een grote doorstroming van nieuwe Hagenaars is en waar kunst & cultuur niet vanzelfsprekend is. Vanuit de
werkplaats en de visie zet Topaze kunst & cultuur in om verbindingen te leggen tussen de verschillende bevolkingsgroepen. De activiteiten dragen bij aan de inclusiviteit van de stad.
Topaze heeft een zeer gevarieerde groep van deelnemers bereikt, divers is leeftijd van 7 jaar tot 87 jaar, divers in culturele achtergrond (van Haags tot roots in Bulgarije, Brazilië, Curaçao, Dominicaanse Republiek, Eritrea,
Griekenland, Kaapverdië, Portugal, Marokko, Suriname, Turkije, e.a.). Bovendien zijn de deelnemers divers van opleiding, sociaal maatschappelijke status en levenservaring. Zij ontmoeten elkaar in de werkplaats en door samen aan de slag te gaan ontstaan nieuwe verbindingen.
Tevens heeft Topaze veel kennis over de veranderingen die ontstaan in de Haagse bevolkingssamenstelling. De culturele achtergrond van de jongeren verandert n.a.v. de veranderingen gaande m.b.t. migratie, zo zijn er meer nieuwe jongeren met een Bulgaarse, Griekse en Eritrese achtergrond.
De actuele bestuurssamenstelling en naleving van de principes van de Governance Code Cultuur.
Verandering binnen het bestuur
Gezien de kleine omvang van Stichting Topaze, is er geen rooster van aftreden.
De financiële verantwoordelijkheden zijn gegroeid, de invloed en feedback van het bestuur heeft een belangrijkere rol. Het bestuur geeft ongevraagd en gevraagd advies met respect voor de kunstenaars.
Naleving principes Gouvernance Code: de Stichting heeft niemand in dienst, per project wordt een budget
opgenomen om de betrokken kunstenaars uit te betalen. Het bestuur denkt oplossingsgericht mee en stelt vragen over de manier van begroten en budgetteren om zich zo in te zetten voor een eerlijke beloning voor de kunstenaars.
De Governance code, korte toelichting principes;
-Topaze realiseert haar maatschappelijke doelstelling kunst & cultuur bereikbaar te maken voor iedereen door het programma van activiteiten en projecten, waarbij de artistieke integriteit wordt bewaakt.
Topaze is een kleine betrokken organisatie met een open cultuur. Topaze heeft een ANBI status. Een eventueel exploitatie overschot vloeit terug naar de organisatie.
-Het bestuur is makkelijk aanspreekbaar, de communicatielijnen tussen kunstenaars en het bestuur zijn kort. Op regelmatige basis wordt vergaderd, de notulen worden vastgelegd. Zowel de kunstenaars als het bestuur nemen hun taak serieus en handelt integer. De bestuursleden ontvangen geen honorarium voor hun werkzaamheden. De kunstenaars en het bestuur bespreken de lopende projecten, financiële situatie, eventuele risico’s.
De jaarcijfers en inhoudelijk verslag worden gepubliceerd op de website.
-Het bestuur en de kunstenaars hebben geen tegenstrijdige belangen, zij zetten zich allen in om de doelstellingen van de Stichting zo goed mogelijk te realiseren.
-Het bestuur en de kunstenaars zijn onafhankelijk in het handelen en bij uitvoeren van werkzaamheden is geen belangenverstrengeling.
-Het bestuur en de kunstenaars zijn zich bewust van hun eigen rol, taak en verantwoordelijkheid.
-Het bestuur en de kunstenaars gaan zorgvuldig om met de mensen en middelen van de organisatie.
Zoals eerder beschreven draagt de Stichting zorg voor dat de budgetten goed besteed worden aan
werkzaamheden die de doelstelling uitdragen (‘het budget wordt besteed aan de mensen; deelnemers en uitvoerende kunstenaars’).
Toevoeging 2023
M. Van Loenen is per 1 januari 2023 als penningmeester toegetreden tot het bestuur. In september 2024 zal H. Louwersheimer als voorzitter aftreden. Momenteel wordt gezocht naar een nieuw bestuurslid. Zoals beschreven zijn de lijntjes kort tussen het bestuur en de betrokken kunstenaars.
Het bestuur is zeer betrokken en aanwezig op open avonden en openingen van exposities. Over de schouders van de kunstenaars kijkt het bestuur mee en stuurt bij waar nodig. De leden van het bestuur beschikken over kennis en capaciteiten die zij inzetten om de organisatie van de stichting te versterken.
Het bestuur handelt bij de vervulling van zijn taak vanuit het perspectief van de maatschappelijke doelstelling van de organisatie. Het bestuur ontvangt geen vergoeding voor zijn taken.
Naheffingen energie kosten van de verhuurder Stadherstel
In maart 2024 is de verhuurder met een naheffing van energiekosten periode 2019-2022 en een naheffing m.b.t. 2023. Dit gaat over een aanzienlijk bedrag (totaal € €11.724,--) waarvan de kosten in periode 2021-2024 van
belang zijn m.b.t. het Kunstenplan. Momenteel zijn gesprekken gaande over deze situatie en vragen die bij de
huurders hierover ontstaan zijn. Deze vragen hebben betrekking op de onduidelijkheid van de berekeningen en de wijze hoe het bedrag wordt verdeeld wordt aan de verschillende huurders. De boekhouder van Topaze heeft ook vragen gesteld en begin mei 2024 worden gesprekken tussen de huurders en verhuurder ingepland.
Momenteel is het onduidelijk wat de financiële consequenties zijn van deze naheffingen. De inschatting van de naheffing van gas m.b.t. 2023 is € 5.000,--
Deze onduidelijke situatie en communicatie met de verhuurder zorgt voor een extra belasting m.b.t. uitzoeken en her berekenen en geeft een financiële druk op de net opgebouwde reserve.
Conform Art 22 Reservevorming vraagt Topaze toestemming aan de Gemeente Den Haag of het positieve exploitatieresultaat van € 2.201,-- mag worden toegevoegd aan de algemene reserve.
De recente ontwikkelingen m.b.t. de afrekening energiekosten een impact hebben op de opgebouwde reserve, vandaar het verzoek het positieve exploitatieresultaat toe te voegen aan de algemene reserve. Deze onverwachte kosten zijn niet doorberekend in de kosten op de begrotingen van 2021,2022 en 2023.
Nawoord
Dit is de inhoudelijke evaluatie van het 3e jaar dat Topaze onderdeel is van het Kunstenplan wat erkenning geeft aan Topaze in het culturele veld. De betrokken kunstenaars en het bestuur hebben altijd gelooft in het belang van de projecten en activiteiten van de Stichting. Het is zeer positief dat door continuïteit van de uitvoering van de
projecten resultaten zichtbaar zijn en de deelnemers een culturele stem hebben gekregen.
Topaze is een kleine organisatie met een duidelijke eigen identiteit, aanpak en veel praktijkervaring. Om de mensen (van jong tot oud en zeer divers) goed te kunnen bedienen is het geven van de juiste aandacht van uiterst belang. Dit is een speerpunt van de eigen aanpak en bewaakt de kwaliteit. Topaze maakt keuzes om deze kwaliteit te waarborgen (b.v. niet te grote groepen deelnemers, inzetten op structurele projecten, ruim tijd inzetten voor de juiste begeleiding, e.d.).
De activiteiten zijn in beweging en ontwikkelen mee met de tijd. In het ‘Kunstencentrum Transvaal’ (de werkplaats ooit opgestart door de kunstenaars) gaat dagelijks een zeer diverse groep mensen aan de slag. Zij ontwikkelen
zich, er ontstaat verrassend werk en bijzondere interacties. De behoefte aan een vrijplaats als de werkplaats is groot. Topaze blijft zich inzetten een programma aan activiteiten uit te voeren en de werkplaats te laten floreren in de wijk Transvaal. De opdracht van Gemeente Den Haag inspanningen te leveren voor diversiteit is
vanzelfsprekend voor Topaze en haar handelen. Tevens bewaakt de Stichting haar eigenzinnige unieke identiteit. Topaze is de Gemeente Den Haag zeer dankbaar voor het vertrouwen en de erkenning vanuit het Kunstenplan.
2024 Stichting Topaze
