2024
Inhoudelijk verslag 2024 Stichting Topaze
Inleiding
2024 vormt het vierde jaar waarin Stichting Topaze actief is binnen het Kunstenplan/ Meerjaren-subsidie Kunst & Cultuur. Dit inhoudelijk jaarverslag biedt een overzicht van de voortgang, resultaten en actuele ontwikkelingen van zowel bestaande meerjarige projecten als nieuwe initiatieven. De kernwaarden en werkwijze van Topaze blijven onverminderd leidend, maar bewegen flexibel mee met maatschappelijke veranderingen. Sommige passages bevatten daarom elementen die herkenbaar zijn uit eerdere jaren, nu aangevuld met recente inzichten en resultaten.
De speerpunten in 2024 zijn het cultuureducatieproject ‘Super Scorro Transvaal’ en het cultuurparticipatieproject ‘Haagse Praatjesmakers en Schatgravers’. Daarnaast zijn er open inloopochtenden en creatieve activiteiten georganiseerd voor wijkbewoners, evenals projecten in samenwerking met het primair onderwijs.
Topaze kijkt met trots terug op een jaar vol betekenisvolle activiteiten. Jongeren en volwassenen uit diverse culturele achtergronden hebben actief deelgenomen en gaven blijk van groei, trots en betrokkenheid. Topaze deelt die trots met hen!
Trots; wijkbewoners en jongeren trots op hun werk.
Positionering Stichting Topaze
Periode 2021-2023
Topaze is een culturele instelling met een wijkgericht aanpak, die zich richt op cultuureducatie en cultuurparticipatie. De organisatie bereikt bewoners van Den Haag met diverse culturele achtergronden en leeftijden. Door samenwerkingen met lokale partners, scholen en bewoners zet Topaze zich in voor duurzame verbinding en creatieve ontwikkeling. De projecten van Topaze zijn laagdrempelig en stimulerend, gericht op participatie, ontmoeting en persoonlijke expressie.
Topaze heeft de wijkgerichte aanpak in 2024 doorgezet, vanuit het hart in de wijk Transvaal. Vanaf straatniveau dicht bij de mensen verspreidend van de wijk, naar andere wijken en uiteindelijk met een bereik die zich verspreidt door de stad Den Haag. Het starten van de werkplaats in de wijk Transvaal is een bewuste keuze, juist daar waar weinig aanbod is op gebied van kunst & cultuur. Topaze gebruikt Transvaal als een positief imago in haar projecten.
Aanvulling 2024
In 2024 is de wijkgerichte aanpak doorgezet, Topaze is aanwezig bij wijkbijeenkomsten en onderhoudt contact met wijkorganisaties als de Paardenberg, Wijkz, Lokaal, Julianaplaza en contactpersonen vanuit de wijk zoals gemeentelijke ambtenaren, leraren, ouderen- en jongerenwerkers en de wijkpolitie.
Combinatiefunctionaris kunst en cultuur Topaze is een samenwerking aangegaan met culturele instellingen in de wijk als De Vaillant en Art-s-Cool.
Impressie van de werkplaats waar iedereen gemoedelijk naast elkaar aan de slag gaat
Activiteiten in 2024 Cultuurparticipatie
In 2024 Topaze heeft 155 (overige)activiteiten georganiseerd en 5 excursies waar totaal 805 deelnemers aan hebben geparticipeerd.
Creatief Actief @ Kunstencentrum Transvaal 2024
Een voorzetting van de open inloopochtenden voor wijkbewoners, jongvolwassenen en schoolverlaters. De bedoeling is deze doelgroep te activeren, eigen expressie te laten onderzoeken en hen uit een sociaal isolement proberen te halen. De laagdrempelige activiteiten zijn voor iedereen toegankelijk en gratis. Het doel van deze activiteiten is de cultuurparticipatie te vergroten voor juist diegene die niet makkelijk vanuit zichzelf in aanraking komen met kunst & cultuur. Iedereen kan meedoen en zijn eigen expressie onderzoeken.
Op het moment dat de wijkbewoners aan de slag gaan zijn de jongeren (geplaats via een samenwerking met de praktijkschool in de wijk de Einder) ook aanwezig. De wijkbewoners en de jongeren ontmoeten elkaar. Leren elkaar kennen en zijn nieuwsgierig naar elkaar. Ze bekijken elkaars werk en geven elkaar complimenten en inspireren ze elkaar. In de werkplaats heerst een informele familiaire sfeer. Jongeren en senioren; zij voelen zich welkom en thuis. De werkplaats is een belangrijke ontmoetingsplek voor de deelnemers geworden. Er ontstaat verrassend werk van een groep nieuwe kunstenaars, die soms zich op pas op latere leeftijd ontwikkelen. Sommige senioren hebben nooit iets met hun creativiteit gedaan en komen erachter dat ze een gave hebben om te schilderen en tekenen.
In 2024 is het jaarprogramma aan activiteiten voortgezet, van januari 2024 t/m december 2024.
De activiteiten bestonden uit de open inloopochtenden (4 ochtenden per week), exposities, excursies en samenkomsten. De activiteiten zijn ondersteund vanuit de subsidie ‘Sociale initiatieven in de wijk´ van de gemeente Den Haag.
Met de hele bende op stap naar musea en culturele happenings
Exposities en excursies zijn een belangrijk onderdeel van het jaarprogramma. Topaze hecht veel waarde aan kennisverspreiding over kunst & cultuur vanuit dat oogpunt zijn net als in voorgaande jaren diverse excursies georganiseerd. De kunstenaars kiezen samen met de deelnemers een expositie of activiteit die op dat moment relevant is of bij een lopend project past. Zowel de jongeren als de senioren komen uit zichzelf (bijna) nooit in een museum of zelfs een ander stadsdeel. Door samen op stap te gaan leren zij anders te kijken naar kunst en doen zij inspiratie op voor hun eigen werk.
Tevens wordt voor exposure gezorgd in 2024 zijn in totaal 6 exposities en 2 openavonden georganiseerd. De exposities zijn altijd laagdrempelig te bezoeken, zoals de exposities in bibliotheek Transvaalkwartier en bibliotheek Schilderswijk. De exposities in bibliotheek Transvaalkwartier zijn vlakbij de Haagse markt waardoor zij regelmatig gaan kijken met vrienden en familie. Voor de exposities wordt een samenkomst in de werkplaats georganiseerd, in eigen sociale media en wijkgerichte websites wordt informatie verstrekt over de exposities.
Exposities in bibliotheek Transvaalkwartier met werk van wijk kunstenaars
Moeilijke periode in 2024
Door het plotseling overlijden van een van de betrokken kunstenaars is het najaar 2024 een moeilijke periode geweest. Dit gebeurde in de zomerperiode en in de zomerstop. Dit heeft grote impact gehad op de groep van de betrokken kunstenaars, het bestuur, de deelnemers tot alle contactpersonen en andere betrokkenen.
De start van het najaar was voor iedereen wennen. Er is veel met elkaar gepraat en in november is een speciale avond georganiseerd om zijn leven te vieren. Om de werkdruk op te vangen is een vrijwilliger aangesteld en heeft een kunstenaar meegelopen, die ingezet kan worden wanneer nodig.
Conclusie cultuurparticipatie en impact op de wijk Transvaal
Dankzij het voortzetten van de activiteiten hebben meer mensen geparticipeerd aan verschillende activiteiten op het gebied van kunst & cultuur. De deelnemers ontwikkelen zich op creatief gebied en komen graag naar de werkplaats. Dit past bij de doelstelling kunst & cultuur bereikbaar te maken voor iedereen. Door de projecten ontstaat een community in een ongedwongen familiaire setting. De deelnemers steunen elkaar ook buiten de activiteiten of uitval door ziekte, gaan met elkaar op stap. Vooral in een periode met veel impact zoals de periode van verlies van een ´Topazer´ heeft de groep elkaar steun geboden.
Topaze heeft open avonden georganiseerd, 1 in het teken van de betrokken kunstenaar van Topaze en voor de Kerst stop. Deelnemers, vrienden, jongeren, betrokkenen en andere geïnteresseerden waren aanwezig.
Het zijn avonden waar de mensen elkaar leren kennen, men eet met elkaar en kan kennis maken met het aanbod en de betrokken community. Het ontstaan en onderhouden van deze community is een belangrijk onderdeel in de organisatie van Topaze. De werkplaats en de activiteiten hebben een toegevoegde waarde in de wijk Transvaal.
Kunstwerken voor het project Haagse praatjesmakers en schatgravers over immaterieel erfgoed.
Haagse praatjesmakers en schatgravers
In 2024 hebben jongeren en wijkbewoners werk gemaakt voor het lopende kunstproject over immaterieel
erfgoed ‘Haagse praatjesmakers en schatgravers’.
Het project is gericht op actieve cultuurparticipatie en de deelnemers zijn divers van leeftijd en culturele achtergrond. De deelnemers worden uitgedaagd onderzoek te doen en een kunstwerk te maken dat te maken heeft met ieders unieke identiteit, de waarden en gewoontes doorgegeven vanuit voorouders en eigen unieke skills; het eigen immaterieel erfgoed. Door samen met de deelnemers onderzoek te doen naar familieverhalen, rituelen en voorouders leren de deelnemers en de kunstenaars meer over elkaar. Onderdelen van de verhalen, gebruiken en herinneringen worden geïnventariseerd en deze onderdelen worden samengevoegd in een eigen kunst kastwerk. Het cultuurparticipatieproject wordt ondersteund door het Fonds voor Cultuurparticipatie.
De eindexpositie is gepland in mei 2025, door de pandemie heeft het project een langere looptijd. De langere looptijd is positief aangezien er meer mensen kunnen meedoen en langer de tijd hebben voor hun werk.
Het project bestaat uit een uitgebreid activiteitenprogramma met workshops, samenkomsten, excursies en wordt afgesloten met een grote expositie in het Atrium, het stadhuis van Den Haag.
Activiteiten in 2024 Cultuureducatie
In 2024 heeft Topaze 161 school gebonden lessen gerealiseerd waar 770 deelnemers aan hebben meegedaan. Het meerjarige cultuureducatieproject ‘Super Scorro Transvaal’ loopt door tot de zomerstop in 2025. Daarnaast heeft Topaze workshops gerealiseerd voor de Haagse Hoge School, de Zuidwalschool en Yunus Emre.
Super Scorro Transvaal samenwerking met de Einder Pro
Het cultuureducatie project “Super Scorro Transvaal” wordt ondersteund door het Fonds voor Cultuurparticipatie en voor 3 schooljaren is een samenwerking aangegaan met praktijkschool De Einder Pro. Topaze werkt al meer dan 10 jaar samen met De Einder. De samenwerking heeft tot diverse cultuureducatieprojecten geleid als
“Comic!” en “Transartexpress”, leerlingen van de school hebben afgelopen jaren meegewerkt aan diverse
kunstprojecten van Topaze.
Het project laat bovenbouwleerlingen een kunststage lopen bij Topaze, waar zij kennis maken met diverse creatieve technieken en ruimte biedt eigen expressie te vormen. Tevens begeleiden bovenbouwleerlingen onderbouwleerlingen in het ‘Buddy project’ waar zij de net geleerde vaardigheden doorgeven en samen aan de slag gaan. Daarnaast worden exposities en excursies voor en met de jongeren georganiseerd. Topaze richt zich voornamelijk op het voortgezet onderwijs met name op jongeren van praktijkscholen.
Grafische vaardigheden als lino drukken en zeefdrukken zijn een vast onderdeel van het aanbod in het cultuureducatie project Super Scorro Transvaal
De Einder is een kleinschalige school waar leerlingen een persoonlijke leerroute volgen. Ze leren niet alleen uit boeken, maar vooral ook door te doen. Topaze kent de leerlingen goed en heeft een speciaal lesprogramma ontwikkeld dat aansluit op hun mogelijkheden en belevingswereld. Gedurende een periode van gemiddeld 10 tot 12 weken werken de leerlingen intensief aan creatieve opdrachten. Na afloop ontvangen zij een stagecertificaat en worden hun werken gepresenteerd tijdens de ouderavond op school – een moment van trots voor henzelf en hun omgeving. Veel van deze jongeren komen niet vanzelfsprekend in aanraking met kunst en cultuur. Ze kampen met taal- of leerachterstanden, staan nog maar kort in Nederland, of bevinden zich in een kwetsbare thuissituatie. Hun deelname aan het praktijkonderwijs leidt soms tot een gevoel van onderwaardering, wat het zelfvertrouwen en de motivatie onder druk zet. Het programma van Topaze biedt hierin een positief tegenwicht. De leerlingen maken stapsgewijs kennis met diverse kunstdisciplines en technieken, met de nadruk op beeldende kunst en grafiek. Ze werken onder meer met tekenen, schilderen, lino- en zeefdruk, papierkunst, streetart en ruimtelijk werken met hout of gerecycled materiaal. Gaandeweg ontwikkelen de leerlingen zelfvertrouwen en raken ze vertrouwt met de werkplaats, de materialen en de creatieve mogelijkheden. Ze voelen zich vrij om hun ideeën te delen en tot leven te brengen.
Een bijzonder onderdeel is het buddyproject, waarbij bovenbouwleerlingen hun vaardigheden overdragen aan jongere leerlingen. Ze nemen hierbij de rol op zich van assistent-kunstdocent en leren verantwoordelijkheid te nemen voor hun opdracht én voor elkaar.
Erop uit met de jongeren graffiti op de vrijplaats Zuiderpark en naar musea
Zoals eerder beschreven hecht Topaze waarde aan kennisverspreiding over kunst & cultuur. Vanuit dat oogpunt gaan leerlingen mee op excursie naar musea en exposities. Topaze gaat met de jongeren apart erop uit naar voor hen relevante activiteiten en exposities/happenings.
Experimenteren met digitale mogelijkheden.
2024 Analoog versus digitaal en digitaal versus analoog/ digitale vaardigheden ontwikkelen.
Topaze neemt sinds 2023 deel aan een project van CultuurSchakel om digitalisering op een betekenisvolle manier te integreren in cultuureducatie. In 2024 is dit traject verder uitgebouwd.
Door samen met jongeren te experimenteren, onderzoeken en creëren, wil Topaze nieuwe digitale mogelijkheden toevoegen aan de bestaande activiteiten. Er wordt gewerkt met een mix van analoge én digitale technieken, waarbij de nadruk ligt op de creatieve potentie van beide werelden. Een belangrijke stap in 2024 was de aanschaf van een VR-bril, waarmee leerlingen actief aan de slag gingen met animatie en het verkennen van virtuele omgevingen. Daarnaast onderzoekt Topaze welke digitale tools jongeren kunnen inzetten om hun creatieve vaardigheden te ontwikkelen – altijd met hun eigen ideeën en verbeeldingskracht als vertrekpunt.
Ook organiseerde Topaze de workshop ‘Robotmaster’, waarin leerlingen op speelse wijze leerden programmeren. De workshop bood een eerste kennismaking met technologie en stimuleerde nieuwsgierigheid, zelfvertrouwen en toekomstgericht denken.
Exposities op de school en uitreiking certificaten
Een belangrijk onderdeel van Super Scorro Transvaal zijn de exposities op de school aan het einde van een stageperiode. Voor de exposities worden ook ouders en andere geïnteresseerden uitgenodigd en de leerlingen krijgen een stagecertificaat. Per schooljaar worden 3 exposities op de school georganiseerd op de dagen dat de ouders naar de school komen voor de oudergesprekken.
Workshop op de Haagse Hoge School voor de Verrijkingsweek
Haagse Hoge School (HHS)
In 2024 heeft de HHS een workshop middag aangevraagd bij Topaze gerelateerd aan de thema’s van de school; ‘ People, place , identity’ voor ‘de Verrijkingsweek’. De opgegeven thema’s van de HHS passen goed bij het lopende kunstproject over immaterieel erfgoed waardoor de werken een plek krijgen in het project ‘Haagse
praatjesmakers en schatgravers’ en geëxposeerd worden in mei 2025.
PO Yunus Emre komt met groep 7 naar de werkplaats
Primair Onderwijs samenwerking met de Zuidwalschool en Yunus Emre
Topaze heeft in 2024 aanvragen voor workshops ontvangen van het PO in de wijk. Dit heeft geleid tot 21 activiteiten voor het PO in de wijk waarbij 355 kinderen aan mee hebben gedaan.
De prioriteit van Topaze blijft cultuureducatie voor het voortgezet onderwijs.
Kunsttreffer Yunus Emre in samenwerking met de Cultuurschakel
De Cultuurschakel heeft Topaze en Yunus Emre aan elkaar verbonden als Kunsttreffer waarbij de vraag van de school was een cultuureducatie uit te voeren in het thema van burgerschap. Samen met Yunus Emre zijn plannen ontwikkeld en is een planning gemaakt. Topaze heeft een speciaal lesprogramma ontwikkeld voor het project waar de leerlingen door zelf stappen te maken en hun stem vorm te geven uiteindelijk samen aan een groot kunstwerk voor de school gemaakt hebben. De leerlingen van 2 klassen kwamen in de periode van februari t/m juli 2024 dagdelen naar de werkplaats van Topaze. De Kunstreffer is uitgebreid geëvalueerd met de betrokken partijen en is succesvol afgesloten met een presentatie op de school. Het project heeft bovendien de bekendheid van de werkplaats in de wijk voor het primair onderwijs vergroot.
PO de Zuidwal kinderen maken kennis met zeefdrukken
Cultuureducatie in de wijk na schooltijd; de Zuidwalschool
In het kader van kunstactiviteiten heeft de Zuidwalschool een aantal workshops aangevraagd bij Topaze. Na schooltijd bood de school diverse workshops aan waarvan Topaze de creatieve heeft uitgevoerd. De leerlingen hebben kennisgemaakt met technieken als zeefdrukken, lino snijden en marmeren.
Conclusie Topaze en cultuureducatie
Het is evident dat cultuureducatie een belangrijk onderdeel is van het programma van Topaze, aangezien dagelijks gelijk aan de schooltijden 6u per dag ingevuld wordt met cultuureducatie voor jongeren Cultuureducatie is de basis van het aanbod van Topaze voor scholen, onder schooltijd, liefst als duurzame langdurige samenwerking en in de vorm van korte workshops op de onderwijsinstelling zelf.
Door de toekenning van het project ‘Super Scorro Transvaal’ met een looptijd van 3 schooljaren heeft deze cultuureducatie een vaste plek gekregen. De kunstenaars signaleren dat de actieve participatie van jongeren hun weerbaarder maakt en hun zelfvertrouwen groeit.
Buurtbetrokkenheid; een wijkbewoner die zich inzet voor de buurt wordt in het zonnetje gezet en ontvangt een kunstwerk gemaakt met de jongeren
Visie en activiteiten Stichting Topaze op gebied van maatschappelijk draagvlak en samenwerking
Kunst & cultuur toegankelijk en bereikbaar maken voor iedereen is de visie van Topaze en de reden van het realiseren van een programma van activiteiten, projecten en workshops. De werkplaats functioneert als een
‘creatieve safeplace’ toegankelijk voor iedereen. In 2024 is het Topaze wederom goed gelukt om mensen divers in leeftijd, culturele achtergrond en sociaal maatschappelijke status te bereiken en in aanraking te brengen met kunst & cultuur door een jaarprogramma vol activiteiten op gebied van cultuureducatie en cultuurparticipatie, excursies, samenkomsten en exposities.
Deelnemers krijgen ruimte voor hun eigen expressie, Topaze brengt ze in beeld en geeft ze een stem. De werkplaats heeft een onmisbare sociaal maatschappelijk functie in de buurt, wijk, stad Den
Haag. De werkplaats en de activiteiten voldoen aan een vraag en behoefte van deelnemers (en instellingen op het gebied van onderwijs, cultuur en sociaal maatschappelijk werk). Vrijwilligers en stagiaires wisselen elkaar met regelmaat af bij Topaze. Exposities, excursies en activiteiten zijn altijd laagdrempelig en breed toegankelijk.
Samenwerkingen en netwerken
In 2024 zijn verschillende samenwerkingen aangegaan:
-Cultuurschakel DEPO (directie overleg cultuureducatie)
Topaze is onderdeel van deze alliantie met het doel cultuureducatie goed op de kaart te zetten in Den Haag. Het DEPO komt regelmatig bij elkaar en de missie is cultuur toegankelijk te maken voor alle Haagse kinderen en jongeren, zowel binnen als buiten schooltijd. Tijdens de bijeenkomsten worden zaken als budget uitdagingen en laagdrempelige toegang tot het diverse cultuuraanbod besproken.
DEPO zet zich in voor eerlijke tarieven en gelooft in gelijke kansen voor alle jongeren om zich creatief te ontwikkelen. Door te streven naar een toegankelijke en rijke culturele omgeving in Den Haag verenigen we niet alleen de gemeenschap, maar ook in de toekomst van de stad Den Haag
In 2024 is het DEPO 6x bij elkaar gekomen en op 05-07-2024 is een presentatie in Rabarber gegeven over de cultuurvisie en het belang van cultuureducatie.
-Cultuurschakel project ‘Digitale cultuureducatie’
Eind 2022 is het project ‘Digitale cultuureducatie’ gestart en in 2024 heeft Topaze alle bijeenkomsten bijgewoond en in november een eindpresentatie gegeven. De deelname is voor de Topaze de aanleiding om onderzoek te doen naar creatieve digitale technieken en hoe Topaze dit kan inzetten in het gebruik van mixmedia. Vandaar dat het project ‘Analoog versus digitaal en digitaal versus analoog’ is opgestart. In dit project onderzoekt Topaze mogelijkheden om samen met de jongeren digitale creatieve technieken en tools te ontwikkelen als aanvulling op het cultuureducatie aanbod.
-Combinatiefunctionair cultuur
De gezamenlijke aanvraag gewerkt voor de ‘Combinatiefunctionaris Cultuur’ met partners de Vaillant, Art-S-Cool, Haags Theaterhuis en Muziekcentrum 1001 nachten is positief beoordeeld, Vanaf 2024 is zetten deze partners de functie ‘Combinatiefunctionaris Cultuur’ in voor het bereiken van jonge en oudere bewoners van de wijken waar zij actief zijn (Schilderswijk, Transvaal en Laak) met passende programma’s van alle partners en spelen in op hun cultuur behoefte. De groep overlegt regelmatig en verspreidt kennis over elkaars activiteiten en licht elkaars publiek in voor over elkaars mogelijkheden. Waar elkaar kan worden versterkt wordt smaen gewerkt.
Meedoen, meemaken en ontdekken staan centraal.
In december heeft overleg plaatsgevonden met de gemeente Den Haag over hoe de verschillende organisaties de functie inzetten.
-Onderwijsinstellingen
Topaze is een langdurige samenwerking aangegaan met praktijkschool de Einder, een reeks workshops is gegeven op Yunus Emre, de Zuidwalschool en de Haagse Hogeschool.
-Maatschappelijke instellingen
Als buurthuis de Paardenberg, Keuken van Transvaal en buurt inlooppunt Kaapseplein, vanuit deze instanties wordt incidenteel een nieuwe deelnemer voorgedragen voor de open inloopochtenden en in het buurtinlooppunt wordt werk geëxposeerd.
Topaze is aanwezig geweest bij diverse netwerken;
-Stadsgesprekken georganiseerd door de Gemeente Den Haag voor het wijkoverleg Transvaal
Topaze was aanwezig op het wijkoverleg om feedback te geven over ervaring in de wijk, te luisteren wat speelt in de wijk en zichtbaar te zijn als culturele instelling.
-Topaze heeft deelgenomen aan bijeenkomsten over cultuureducatie en cultuurparticipatie en is onderdeel van de culturele denktank van gemeente Den Haag.
-Bibliotheek Transvaal; in de wijkbibliotheek organiseert Topaze 2x per jaar een expositie met werk van de deelnemers aan de open inloopochtenden.
-Bibliotheek Schilderswijk; Topaze heeft werk geleverd voor exposities in de bibliotheek.
- diverse onderzoeken vanuit de gemeente Den Haag; Topaze heeft meegedaan aan diverse onderzoeken van de gemeente Den Haag op gebied van cultuureducatie, cultuurparticipatie, Den Haag als culturele hoofdstad in 2033 en Amare als aanbieder.
Filmcrew van de Cultuurschakel bij Topaze
P.R.; bereiken deelnemers en betrekken van de media
Topaze zet zich om zichtbaar en vindbaar te zijn. Betrokken contactpersonen van fondsen, lopende projecten, onderwijsinstellingen en gemeentelijke ambtenaren als wethouders worden uitgenodigd voor open avonden en exposities. Topaze heeft geen moeite de deelnemers te bereiken of te werven, de activiteiten aan een behoefte van de deelnemers. Door mond- op-mondreclame nemen zij regelmatig een bekende mee uit hun eigen kring die soms een nieuwe deelnemer wordt. Bij de exposities wordt informatie verspreid over de activiteiten via flyers en sociale media.
Topaze heeft de activiteiten geplaatst op diverse sites en in sociale media zoals;
FB/Instagram topaze/topazedenhaag eigen site en sociale media
https://socialekaartdenhaag.nl/ak-assistance/creatieve-werkplaats-bij-topaze/
sociale kaart Gemeente Den Haag
https://www.transvaaldenhaag.nl/organisaties/5727/stichting-topaze
site van de wijk Transvaal
https://www.cultuurschakel.nl als aanbieder voor jongeren en senioren
Cultuurschakel. Video over Super Scorro Transvaal
Cultuurschakel https://www.cultuurschakel.nl/schooltijd/nieuws/whitepaper-digitalisering/
whitepaper digitalisering cultuureducatie, hierin staat Topaze uitgebreid omschreven
Samen zeefdrukken tijdens het Zomerevent voor OCW
Workshop gemeente Den Haag Zomerevent OCW
Voor de gemeente Den Haag afdeling OCW heeft Topaze een workshop dag verzorgd in het kader van het Zomerevent.
Op stap met de hele bende naar World of Graffiti en Sophiahof
Bezoek culturele instellingen
Zoals beschreven gaat Topaze op eigen initiatief regelmatig op excursie met een gemixte groep van jongeren en senioren naar andere culturele instellingen. In 2024 is het Kunstmuseum (exposities en de wonderkamers), The World of Graffiti, Sophiahof en het Beelden aan zee museum bezocht. Tevens is een stadwandeling georganiseerd.
Conclusie voor maatschappelijk draagvlak en samenwerking
Topaze heeft zich in 2024 constant ingezet een zo breed mogelijk publiek te bereiken. Topaze doet moeite verdieping aan te gaan en ‘verder te kijken’ door zich te zetten voor kennisdeling en ontwikkeling te stimuleren. De werkplaats heeft een onmisbare functie in de wijk Transvaal. De projecten voldoen aan een vraag en behoefte. Mensen uit de buurt, wijk en stad komen graag naar de werkplaats en voelen zich welkom, het maatschappelijk draagvlak is groot. Tussen Topaze en de deelnemers ontstaat een nieuwe synergie; een eigen community die elkaar inspireert, stimuleert en ondersteunt.
Visie bedrijfsvoering en cultureel ondernemerschap Stichting Topaze
Bedrijfsvoering en organisatorisch
Onderdeel zijn van het Kunstenplan brengt een verantwoordelijkheid met zich mee om de jaarverslagen, evaluaties, prestatiegegevens en begrotingen volgens de gehanteerde formats in te leveren voor de gegeven deadlines. Deze verantwoordelijkheid brengt een structuur in de organisatie, meer tijd wordt besteed aan de administratie. De formats worden als een basis naast de huidige boekhouding gelegd. Het proces brengt meer regeldruk en administratieve last met zich mee.
De uren die gemaakt worden voor regelzaken als administratie, evaluatie en aanvragen, P.R. en overleg worden bijgehouden. Hierdoor ontstaat overzicht over alle extra organisatie uren die worden gemaakt.
Een uitdaging is om de regeldruk en organisatorische uren goed op te nemen in totale begroting en door te berekenen. Sommige projecten hebben de looptijd van een kalenderjaar, andere lopen gelijk aan een schooljaar, dit zorgt ervoor dat ten tijde van de balans en evaluaties de financiële overzichten goed op orde moeten zijn.
Het is belangrijk dat de organisatie ondanks al deze factoren een goed overzicht heeft op baten en lasten, zeker wanneer dit steeds aan verandering onderhevig is. Het opmaken van tussentijdse begrotingen en evaluaties helpt hierbij, al deze stappen zijn onderdeel van het proces om de structuur van de organisatie te verbeteren.
Het onverwachte wegvallen van een van de makers van Topaze had merkbare impact op de organisatie en bedrijfsvoering. Bij de start van het nieuwe seizoen in september 2024 stelde Topaze direct een vrijwilliger aan voor één dag per week en liep een kunstenaar mee ter ondersteuning bij de uitvoering van activiteiten. De eerste periode van het schooljaar werd aangepast: leerlingen werden verdeeld over drie dagen met een hogere bezetting, terwijl één dag werd gereserveerd voor wijkbewoners. Hierdoor kon Topaze stapsgewijs wennen aan
de nieuwe situatie. Daarnaast werd in het najaar een ZZP’er ingezet voor het verzorgen van een speciale
workshop over leren programmeren.
Aanvraag nieuwe periode Kunstenplan
Een belangrijk en spannend moment in 2024 was het indienen van de nieuwe aanvraag voor het Kunstenplan 2025–2028. Tot aan de inleverdatum is intensief gewerkt aan het plan, gevolgd door een periode van afwachten. Met trots kan Topaze melden dat de aanvraag is gehonoreerd en het plan positief is beoordeeld. Topaze is verheugd om ook de komende jaren deel uit te maken van het culturele veld binnen het Kunstenplan.
De eigen aanpak van Topaze met ontmoeting tussen verschillende generaties en ruimte voor verhalen van deelnemers
De fair practise code; algemeen
De Fair Practice Code is voor Topaze zowel een leidraad als een praktisch instrument. De code wordt actief ingezet wanneer er sprake is van oneerlijke vergoedingen voor workshops, of wanneer betalingen uitblijven voor geleverde diensten. De verschillende principes van de code zijn in de organisatie verweven – sommige vanzelfsprekend, andere minder direct van toepassing.
Een korte toelichting op de kernwoorden van de code;
-Solidariteit
De structurele ondersteuning via het Kunstenplan zorgt voor financiële stabiliteit en vermindert de druk op kunstenaars. Dankzij een verbeterde administratie verloopt de uitbetaling consistenter en tijdiger. Het meerjarige cultuureducatieproject ‘Super Scorro Transvaal’ is grotendeels organisatorisch en financieel ondergebracht bij de stichting, wat bijdraagt aan continuïteit. Bij samenwerkingen met andere culturele partners worden wederzijdse belangen gerespecteerd en gezocht naar versterking binnen gezamenlijke projecten.
-Transparantie
Topaze werkt transparant en zet beschikbare middelen zo effectief mogelijk in om kunst en cultuur toegankelijk te maken voor iedereen. Als kleine organisatie zijn de geldstromen overzichtelijk, al kunnen verschillen ontstaan door uiteenlopende looptijden van projecten binnen school- en kalenderjaren. Jaarcijfers, aangevuld met een inhoudelijk verslag, worden gepubliceerd op de website. Daarnaast wordt kennis en ervaring actief gedeeld binnen het netwerk.
-Duurzaamheid
Topaze zet zich in voor projecten met een lange looptijd, kwaliteit en met continuïteit. Vasthouden van de continuïteit van projecten waarborgt het positieve effect op deelnemers en de kunstenaars. Bovendien komt dit de verdieping en ontwikkeling van de deelnemers en kunstenaars ten goede. De projecten worden altijd geëvalueerd met betrokken fondsen en aan de deelnemers wordt feedback gevraagd.
-Diversiteit
Diversiteit vormt de kern van de werkwijze van Topaze. De deelnemers zijn uiteenlopend in culturele en etnische achtergrond, gender, leeftijd, vaardigheden en sociaaleconomische positie. Iedereen is welkom. Al jaren zet Topaze zich in voor inclusieve kunsteducatie en beschikt over brede ervaring om een diverse doelgroep te bereiken en te betrekken. Activiteiten zijn laagdrempelig en toegankelijk voor een breed publiek, en bij de uitvoering wordt altijd rekening gehouden met de samenstelling van de groep.
-Vertrouwen
Kwaliteit en vertrouwen zijn sleutelbegrippen. Door maatwerk te bieden en zorgvuldig aan te sluiten bij de vaardigheden en behoeften van deelnemers, ontstaan veilige leeromgevingen waarin ruimte is voor groei. Resultaten worden zichtbaar gemaakt – meetbaar waar mogelijk, maar vooral in persoonlijke ontwikkeling en betrokkenheid. Topaze draagt met zorg de doelstellingen van fondsen en overheden uit en werkt actief mee aan het realiseren ervan.
Aanvulling 2024
In 2024 volgde Topaze twee workshops van CultuurSchakel over het berekenen en hanteren van eerlijke tarieven. Daarnaast werd bij PEP een workshop sociale veiligheid gevolgd. Topaze is leergierig en volgt actief ontwikkelingen in de sector om organisatie breed te blijven groeien. Ook wordt er kennis opgedaan over richtlijnen en codes die relevant zijn voor het werken binnen de culturele sector.
Dankzij de zekerheid van meerjarige projecten zoals ‘Super Scorro Transvaal’ en het Meerjarenprogramma Kunstenplan, kon de uitbetaling aan betrokken kunstenaars ook in 2024 stabiel blijven.
Een afwijzing in september op de regeling ‘Samen Sociaal en Vitaal’ bracht wel tijdelijk onzekerheid voor de open inloopochtenden (cultuurparticipatie). In overleg met de stadsdeelmedewerker Welzijn, Jeugd en Participatie in Transvaal is een alternatieve aanvraag ingediend bij ‘Sociale Initiatieven in de Wijk Den Haag’. Eind 2024 werd deze aanvraag toegekend – met terugwerkende kracht voor de reeds uitgevoerde activiteiten in 2024.
2024 balans
Dit komt tot uiting in de balans 2024,
posten zijn anders dan ingeschat; post diverse inkomsten is door de samenwerking met een praktijkschool hoger dan ingeschat. Het totaal van de post beheerlasten personeel is hoger dan begroot, nieuw is de post trainingen en organisatie uren. Het totaal van de post activiteitenlasten personeel is hoger als begroot, wat aangeeft dat er meer uitbetalingen worden gedaan zoveel mogelijk conform de fair practice code.
Cultureel ondernemerschap
Cultureel ondernemerschap blijft een dynamische uitdaging voor Topaze. Het vraagt om een voortdurende zoektocht naar passende fondsen, het opbouwen van samenwerkingen en actief netwerken. In 2024 heeft Topaze gericht contact gelegd met diverse fondsen, overheidsinstellingen en organisaties zoals de gemeente Den Haag, PEP, Lang Leve Kunstfonds, Fonds 1818, het Fonds voor Cultuurparticipatie en CultuurSchakel. Deze partijen bieden waardevolle ondersteuning en begeleiding bij de verdere ontwikkeling van onze organisatie.
Om de zichtbaarheid van Topaze in de wijk en stad te vergroten, zijn er concrete stappen gezet. Er is actief gebruikgemaakt van platforms als Wijkconnect Transvaal, de Ooievaarspas, CultuurSchakel en de Sociale Kaart. Daarnaast worden de website en sociale media strategisch ingezet om informatie over projecten en activiteiten te verspreiden. Binnen de organisatie is meer structuur aangebracht door overleg met het bestuur en de boekhouder. Topaze is zichtbaar, aanwezig op relevante bijeenkomsten en neemt actief deel aan ontwikkelingen die onderdeel zijn van het cultureel ondernemerschap.
Doelen en behaalde resultaten.
In 2024 is het gelukt om de financiering rond te krijgen voor de uitvoering van de beoogde projecten. Daarmee is het belangrijkste doel gerealiseerd: het bereikbaar maken van kunst en cultuur voor iedereen. De uitgevoerde activiteiten sluiten inhoudelijk én financieel aan bij dit streven.
Het project ‘Haagse Praatjesmakers en Schatgravers’ is nog lopend en wordt in 2025 afgerond. Door het uitstellen van de grote eindexpositie naar mei 2025 – inclusief kosten voor locatie (het Atrium), op- en afbouw, transport en reis – is het projectbudget voor 2024 minder zwaar belast. Ook het meerjarige cultuureducatieproject ‘Super Scorro Transvaal’ liep door in 2024. De toegekende subsidies voor beide projecten zorgden voor een stijging in zowel de baten als de uitgaven, waaronder de vergoedingen aan kunstenaars. Topaze blijft creatief en efficiënt in haar bedrijfsvoering. Door bewust hergebruik van materialen en een scherp inkoopbeleid wordt optimaal gebruikgemaakt van beschikbare middelen, zonder in te leveren op kwaliteit en impact.
Visie, doelstellingen en activiteiten op gebied van diversiteit en inclusie
Algemeen
Zoals beschreven is de diversiteit en inclusie van publiek, programma en partners een vanzelfsprekend onderdeel van het handelen van Topaze. Het ontbreken van de diversiteit en inclusie in de culturele sector is een van de triggers geweest om in 2008 een stichting op te richten.
In die periode werd door derden het inzetten van culturele activiteiten voor inclusie door Topaze vaak gezien als te sociaal maatschappelijk. Vandaar dat Topaze vanaf de grond, op straat en wijkniveau en vanuit scholen actief activiteiten heeft gerealiseerd voor een zeer divers publiek. Hierdoor hebben de kunstenaars waardevolle kennis en ervaring opgedaan. De werkplaats is inmiddels een safe place voor veel deelnemers, divers in leeftijd, culturele achtergrond, gender, geaardheid, gezondheid, inkomen, enz.
Dit maakt Topaze een waardevol kenniscentrum vol praktijkervaring.
Tussen de deelnemers en de kunstenaars ontstaat een eigen community, de Topaze familie
Code Diversiteit – toelichting op de 4 P’s.
Programma
Topaze biedt een rijk en gevarieerd jaarprogramma dat volledig is ingericht op inclusie en toegankelijkheid. Alle activiteiten zijn gratis en sluiten aan bij de uiteenlopende interesses, talenten en mogelijkheden van de deelnemers. Denk bijvoorbeeld aan de open inloopochtenden: iedereen is welkom om mee te doen, ongeacht achtergrond of ervaring. Ook de exposities zijn laagdrempelig en vinden bewust plaats in openbare ruimten, zodat iedereen de kunst kan ervaren. Publiek
Topaze weet een breed publiek te bereiken: van passieve kunstkijkers tot actieve makers. De deelnemers variëren in leeftijd, culturele achtergrond, fysieke of mentale uitdagingen en sociaal-maatschappelijke positie. Deze diversiteit vormt een belangrijke kracht van het programma en zorgt voor levendige interactie en kruisbestuiving. Partners
De samenwerkingspartners van Topaze zijn net zo veelzijdig als het publiek: praktijkscholen met uiteenlopende leerling populaties, buurtorganisaties die zich inzetten voor kwetsbare bewoners, en jeugd- en ouderenwerkers die specifieke deelnemers voordragen. Door deze brede samenwerking ontstaat een krachtig netwerk dat maatschappelijke impact genereert.
Personeel
Hoewel Topaze geen vast personeel in dienst heeft, draait de organisatie op een betrokken team van stagiaires en vrijwilligers met diverse achtergronden. Deze groep brengt nieuwe perspectieven mee en draagt actief bij aan de doelstelling om kunst en cultuur voor iedereen bereikbaar te maken. In de werkplaats vinden dagelijks ontmoetingen plaats die inspireren, verbinden en verrijken. Kunstenaars, deelnemers en partners leren van én met elkaar. Voor de uitvoering van lopende werkzaamheden worden zelfstandige makers ingehuurd, zij zijn divers van leeftijd, achtergrond en expertise. Topaze draagt bij aan inclusie van het culturele veld van de stad.
Aanvulling 2024
Ook in 2024 heeft Topaze haar inclusieve visie voortgezet. De organisatie kiest bewust voor de wijk Transvaal als thuisbasis — een levendige, cultureel diverse wijk waar kunst en cultuur niet vanzelfsprekend zijn. Vanuit deze plek brengt Topaze mensen bij elkaar en gebruikt zij kunst als instrument om verbindingen te leggen tussen bewoners met uiteenlopende achtergronden. De deelnemersgroep is indrukwekkend in haar diversiteit: van kinderen van 7 jaar tot senioren van 88, met roots in onder andere Bulgarije, Brazilië, Curaçao, de Dominicaanse Republiek, Eritrea, Griekenland, Kaapverdië, Marokko, Portugal, Suriname, Turkije én Den Haag zelf. Ook de verschillen in opleiding, sociale positie en levenservaring zorgen voor een rijk sociaal weefsel. In de werkplaats ontstaan nieuwe verbindingen, simpelweg door samen te creëren. Topaze volgt daarnaast actief de veranderingen in de Haagse bevolkingssamenstelling. Nieuwe generaties jongeren met onder meer Bulgaarse, Griekse en Eritrese achtergronden maken hun intrede. Deze dynamiek voedt het programma en versterkt de rol van Topaze als bruggenbouwer in de stad.
Bij Topaze is diversiteit geen randvoorwaarde, maar een vanzelfsprekend fundament.
De actuele bestuurssamenstelling en naleving van de principes van de Governance Code Cultuur.
Verandering binnen het bestuur
Gezien de kleine omvang van Stichting Topaze, is er geen rooster van aftreden.
De financiële verantwoordelijkheden zijn gegroeid, de invloed en feedback van het bestuur heeft een belangrijkere rol. Het bestuur geeft ongevraagd en gevraagd advies met respect voor de kunstenaars.
Naleving principes Gouvernance Code: de Stichting heeft niemand in dienst, per project wordt een budget opgenomen om de betrokken kunstenaars uit te betalen. Het bestuur denkt oplossingsgericht mee en stelt vragen over de manier van begroten en budgetteren om zich zo in te zetten voor een eerlijke beloning voor de kunstenaars.
De Governance code, korte toelichting principes;
-Topaze realiseert haar maatschappelijke doelstelling kunst & cultuur bereikbaar te maken voor iedereen door het programma van activiteiten en projecten, waarbij de artistieke integriteit wordt bewaakt.
Topaze is een kleine betrokken organisatie met een open cultuur. Topaze heeft een ANBI status. Een eventueel exploitatie overschot vloeit terug naar de organisatie.
-Het bestuur is makkelijk aanspreekbaar, de communicatielijnen tussen kunstenaars en het bestuur zijn kort. Op regelmatige basis wordt vergaderd, de notulen worden vastgelegd. Zowel de kunstenaars als het bestuur nemen hun taak serieus en handelt integer. De bestuursleden ontvangen geen honorarium voor hun werkzaamheden. De kunstenaars en het bestuur bespreken de lopende projecten, financiële situatie, eventuele risico’s.
De jaarcijfers en inhoudelijk verslag worden gepubliceerd op de website.
-Het bestuur en de kunstenaars hebben geen tegenstrijdige belangen, zij zetten zich allen in om de doelstellingen van de Stichting zo goed mogelijk te realiseren.
-Het bestuur en de kunstenaars zijn onafhankelijk in het handelen en bij uitvoeren van werkzaamheden is geen belangenverstrengeling.
-Het bestuur en de kunstenaars zijn zich bewust van hun eigen rol, taak en verantwoordelijkheid.
-Het bestuur en de kunstenaars gaan zorgvuldig om met de mensen en middelen van de organisatie.
Zoals eerder beschreven draagt de Stichting zorg voor dat de budgetten goed besteed worden aan
werkzaamheden die de doelstelling uitdragen (‘het budget wordt besteed aan de mensen; deelnemers en uitvoerende kunstenaars’).
Toevoeging 2024
M. Van Loenen is per 1 januari 2023 als penningmeester toegetreden tot het bestuur. De planning was dat in september 2024 H. Louwersheimer als voorzitter zou aftreden. Gezien de plotselinge impact van het overlijden van een van de betrokken kunstenaars is dat in 2024 niet gebeurd. In 2025 gaat deze wisseling alsnog plaatsvinden en momenteel heeft Topaze 2 kandidaten benaderd die deze functie willen vervullen.
Het bestuur is zeer betrokken en aanwezig op open avonden en openingen van exposities.
Over de schouders van de kunstenaars kijkt het bestuur mee en stuurt bij waar nodig. De leden van het bestuur
beschikken over kennis en capaciteiten die zij inzetten om de organisatie van de stichting te versterken.
Het bestuur handelt bij de vervulling van zijn taak vanuit het perspectief van de maatschappelijke doelstelling van de organisatie.
Naheffingen energie kosten van de verhuurder Stadherstel
In maart 2024 is de verhuurder met een naheffing van energiekosten periode 2019-2022 en een naheffing m.b.t. 2023. Dit gaat over een aanzienlijk bedrag (totaal € €11.724,--) waarvan de kosten in periode 2021-2024 van belang zijn m.b.t. het Kunstenplan. Momenteel zijn gesprekken gaande over deze situatie en vragen die bij de huurders hierover ontstaan zijn. Deze vragen hebben betrekking op de onduidelijkheid van de berekeningen en de wijze hoe het bedrag wordt verdeeld wordt aan de verschillende huurders.
Momenteel is het onduidelijk wat de financiële consequenties zijn van deze naheffingen. De inschatting van de naheffing van opgelopen servicekosten m.b.t. 2023 is € 6.055,14,-- en voor 2024 € 3.333,18
Deze onduidelijke situatie en communicatie met de verhuurder zorgt voor een extra belasting m.b.t. uitzoeken en her berekenen en geeft een financiële druk op de net opgebouwde reserve.
Topaze heeft eerdere aangeboden steun vanuit de gemeente Den Haag afgewezen aangezien de kosten toen betaalbaar bleken. Topaze heeft in 2024 een aanvraag ingediend en een toekenning van € 1711,-- ontvangen.
Update 2024 Subsidie Noodsteun culturele instellingen Den Haag 2024
Na meerdere gesprekken met Stadsherstel bijgestaan door de jurist vanuit het Ondernemersklankbord
Met de feedback en analyse vanuit Ondernemersklankbord komt Topaze en haar bestuur tot de conclusie dat als Topaze de ruimte wil blijven huren en de verstandshouding met Stadsherstel goed wil houden er geen ander optie is dan de naheffing te betalen. Stadsherstel is een te grote en machtige partij en dit aanvechten zal resulteren in een slepende kostbare juridische strijd die ten koste gaat van de creatieve en dagelijkse bedrijfsvoering van Topaze, ondanks dat vorderen van de naheffing op deze wijze juridisch niet mogelijk is.
De laatste gesprekken zullen in 2025 plaatsvinden, maar Topaze zal samen met de bijdrage van deze noodsteun de facturen in delen moeten voldoen. We zullen de gemeente hiervan op de hoogte houden en zijn zeer dankbaar voor de bijdrage.
Nawoord
Dit is de inhoudelijke evaluatie van het 4e jaar dat Topaze onderdeel is van het Kunstenplan wat erkenning geeft aan Topaze in het culturele veld. De betrokken kunstenaars en het bestuur hebben altijd gelooft in het belang van de projecten en activiteiten van de Stichting. Het is zeer positief dat door continuïteit van de uitvoering van de projecten resultaten zichtbaar zijn en de deelnemers een culturele stem hebben gekregen.
Topaze is een kleine organisatie met een duidelijke eigen identiteit, aanpak en veel praktijkervaring. Om de mensen (van jong tot oud en zeer divers) goed te kunnen bedienen is het geven van de juiste aandacht van uiterst belang. Dit is een speerpunt van de eigen aanpak en bewaakt de kwaliteit. Topaze maakt keuzes om deze kwaliteit te waarborgen (b.v. niet te grote groepen deelnemers, inzetten op structurele projecten, ruim tijd inzetten voor de juiste begeleiding, e.d.).
De activiteiten zijn in beweging en ontwikkelen mee met de tijd. In het ‘Kunstencentrum Transvaal’ (de werkplaats ooit opgestart door de kunstenaars) gaat dagelijks een zeer diverse groep mensen aan de slag. Zij ontwikkelen zich, er ontstaat verrassend werk en bijzondere interacties. De behoefte aan een vrijplaats als de werkplaats is groot. Topaze blijft zich inzetten een programma aan activiteiten uit te voeren en de werkplaats te laten floreren in de wijk Transvaal. De opdracht van Gemeente Den Haag inspanningen te leveren voor diversiteit is vanzelfsprekend voor Topaze en haar handelen. Tevens bewaakt de Stichting haar eigenzinnige unieke identiteit.
Topaze is de Gemeente Den Haag zeer dankbaar voor het vertrouwen en de erkenning vanuit het Kunstenplan.
2025 Stichting Topaze
